Δημοκρατία και τεχνοπολιτική στον ευρωπαϊκό χώρο

Η Agora99 έκλεισε τις εργασίες της, ανοίγοντας νέα μονοπάτια κοινού προβληματισμού και νέους τομείς πολιτικής δουλειάς, συνεργασίας και κοινών αγώνων. Ως δομή που την φιλοξένησε, πιστεύουμε ότι αυτή η ευρωπαϊκή συνάντηση έκανε ένα σημαντικό βήμα. Τόσο όσον αφορά την σύνθεση και την ποικιλία των συμμετεχόντων, από την Ιταλία και το εξωτερικό, όσο και για την ποιότητα του πολιτικού λόγου, τα αγωνιστικά σχέδια και τις προτάσεις που κατατέθηκαν. Μόνο την ημέρα των εργαστηρίων, πάνω από 500 άτομα πέρασαν από τους κατειλημμένους και αυτοδιαχειριζόμενους χώρους μας, δίνοντας ζωή σε 18 θεματικές συζητήσεις, χωρίς να υπολογίσουμε όλους αυτούς που τις παρακολούθησαν μέσω live streaming. Η επιβολή της λιτότητας, η επιβεβαίωση κυβερνήσεων τεχνοκρατών και ευρύτερης συναίνεσης, η κατάργηση των δημοκρατικών κατακτήσεων υπό την πίεση των αγορών, προσδιορίζουν ένα πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο, μέσα οποίο είναι δύσκολο να μιλάει κανείς για Ευρώπη. Η πιο απλή απάντηση στην Ευρώπη των τραπεζών και της οικονομίας είναι, πράγματι, εκείνη των λαϊκισμών (είτε της δεξιάς είτε της αριστεράς), του εθνικισμού και του ευρωσκεπτικισμού, που διαχέονται παντού, βασισμένοι στην ρητορική της επιστροφής στο εθνικό κράτος. Για όποιον, όπως εμείς, δεν ταυτίστηκε ποτέ με κανένα κράτος και δεν νοσταλγεί καθόλου τη χαμένη εθνική κυριαρχία, η πρόκληση είναι το να μπορέσουμε να φανταστούμε έναν ευρωπαϊκό στρατηγικό χώρο για τη σύγκρουση, ως τον ελάχιστο χώρο, δηλαδή, μέσα στον οποίο, και μέσω του οποίου, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν νέες μορφές δημοκρατίας (προσδιοριζόμενες ως πραγματική, άμεση, ριζοσπαστική και επαναστατική). Ξεκινώντας λοιπόν κι από την Agora99 είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτή η ανάγκη διαπερνά τα ευρωπαϊκά κινήματα. Η θεματική γύρω από την δημοκρατία, αποτέλεσε το κοινό πλαίσιο της συνάντησης. Δεν αναφερόμαστε προφανώς στη «δημοκρατία» της Βουλής, των κομμάτων και της αντιπροσώπευσης, αλλά σε εκείνη που παράγεται από τις απεργίες, τις συνελεύσεις και τις αναταραχές που σχηματίζουν μια νέα γεωγραφία του ευρωπαϊκού χώρου. Δεν ήταν δεδομένο ότι θα ήταν τόσο υψηλό το επίπεδο ταύτισης της ανάγκης να ξεκινήσει μια συντακτική διαδικασία ευρωπαϊκού χαρακτήρα. Αυτό που ενώνει δηλαδή, την ανάγκη της αποδόμησης του υπάρχοντος, με εκείνες της φαντασίας και του πειραματισμού πολιτικών και κοινωνικών εναλλακτικών. Μια διαδικασία που μπορεί να γεννηθεί μόνο από τα κάτω. Μόνο τα κινήματα μπορούν να αντιδράσουν, ξεπερνώντας τις αντιθέσεις ανάμεσα σε Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση χωρίς να έχουν επιλυθεί όλες οι διαφορές οριστικά και αμετάκλητα. Είναι ακριβώς ο πλούτος και η πολυπλοκότητα των προοπτικών και των εμπειριών που αναδεικνύουν ότι πρόκειται για μια κοινή ανάγκη. Ένα άλλο θέμα το οποίο διαπέρασε την Agora99 είναι αυτό της «τεχνοπολιτικής». Με αυτό τον όρο δεν αναφερόμαστε μόνο στην χρήση των νέων ψηφιακών πλατφόρμων από τα κινήματα. Αντίθετα, αναδεικνύουμε έναν νέο, εφικτό οργανωτικό χώρο-χρόνο συνθετικό και στρατηγικό, μέσα στον οποίο σώματα και μηχανές προσδιορίζουν μια συνεργατική δράση. Αυτό μπορεί να ενισχύσει την δράση από τα κάτω και την αποκέντρωση των προϋποθέσεων παραγωγής συζητήσεων και διάχυσης της πληροφορίας. Προφανώς, τεχνοπολιτική δεν σημαίνει μεσσιανική αναμονή μιας εικονικής δημοκρατίας. Αντίθετα, μπορούμε να δούμε μέσα στο δίκτυο μια αμφιθυμία όμοια με εκείνη του φορντιστικού μοντέλου παραγωγής: προνομιούχος χώρος ελέγχου και εκμετάλλευσης, αλλά ταυτόχρονα και πιθανής επαναστατικής οργάνωσης. Ένας χώρος, στον οποίο χρειάζεται κανείς να εμβαθύνει αλλά στον οποίο κυρίως εξασκείται σε διεθνικό επίπεδο. Διότι, επίσης, το δίκτυο επιτρέπει να διαρραγούν οι φυσικές αποστάσεις και τα οικονομικά, πολιτικά σύνορα που θα ήθελαν να μας χωρίσουν. Θα πρέπει ιδιαίτερα να τονιστούν κάποια από τα ερωτήματα και τις λέξεις κλειδιά που χαρακτήρισαν τη συνάντηση, στις πολλές ώρες των συζητήσεων. Η καταστροφή του κοινωνικού κράτους πρόνοιας και των δημόσιων υπηρεσιών σε εθνικό επίπεδο (από την υγεία μέχρι την εκπαίδευση) και οι διαφορετικές μορφές αντίστασης και δημιουργίας εναλλακτικών. Το θέμα της επισφάλειας και της εκμετάλλευσης, αλλά και της αυτοδιαχείρισης της παραγωγής και της αυτοοργάνωσης της εργασίας. Το θέμα των συνόρων ανάμεσα στα εθνικά και ευρωπαϊκά κράτη και οι αγώνες των μεταναστών και των προσφύγων. Ο κεντρικός χαρακτήρας της αστικής διάστασης της σύγκρουσης ενάντια στο εισόδημα και τον χρηματιστηριακό καπιταλισμό. Συζητήσεις πλούσιες, κυρίως εξαιτίας ενός νέου παράγοντα, της συμμετοχής υποκειμένων που εμπλέκονται άμεσα σε αυτή: μετανάστες, εργάτες από τα κατειλημμένα εργοστάσια, επισφαλώς εργαζόμενοι, γιατροί, εξυπηρετούμενοι και χειριστές της υγείας, φοιτητές των ιδιωτικοποιημένων πανεπιστημίων, καταληψίες στέγης και συγκάτοικοι που αντιστέκονται. Η Αgora99 και οι πιθανές διαδρομές Θα προσπαθήσουμε να πούμε δυο λόγια για τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Agora99. Μετά την πρώτη σημαντική συνάντηση της Μαδρίτης, πιστεύουμε ότι έγινε ακόμα ένα βήμα για την δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού χώρου, που μπορούν να τον διασχίσουν πολλοί/ες, αλλά που κανένας δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί. Ένα χώρο όπου οι εντάσεις ανάμεσα σε «ομάδες» μπορούν να αποφορτιστούν και μέσω των οποίων είναι δυνατό να δημιουργηθεί μια προοδευτική σχέση ανάμεσα σε οργανωμένα υποκείμενα, κινήματα και κοινωνικά δίκτυα. Θεωρούμε ότι η οργάνωση της συνάντησης υπήρξε ένα ενδιαφέρον πείραμα μιας «πολυεπίπεδης δράσης» σε μητροπολιτικό και διεθνικό επίπεδο, που επέτρεψε την αμοιβαία ενδυνάμωση των διαφορετικών διαστάσεων των χωρικών συγκρούσεων. Δεν ερμηνεύσαμε ποτέ την Agora99 σαν ένα γεγονός, αλλά σα μια ανοιχτή διαδικασία που βρίσκεται απλά στην αρχή. Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να συνεχίσουμε με αυτόν τον διεθνικό διάλογο, γύρω από το θέμα της εναρκτήριας συζήτησης: «Ευρώπη: ποιός χώρος για κοινούς αγώνες;». Είμαστε πεπεισμένοι ότι η συζήτηση και οι τεχνοπολιτικές πρακτικές θα πρέπει να διερευνηθούν και να εφαρμοστούν από κοινού. Μας φαίνεται κυρίως κρίσιμο να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε άμεσα γύρω από τις τόσες υποθέσεις δικτύων, εξορμήσεων, θεματικών συναντήσεων, εργαλείων και κινητοποιήσεων όπως αυτά προέκυψαν στα διάφορα εργαστήρια. Ο πλούτος της Agora99 έγκειται στην ικανότητα της μη κεντρικής λήψης αποφάσεων: εναπόκειται σε όλους εμάς, λοιπόν, να ενισχύσουμε και να δώσουμε συνοχή σε όλα εκείνα που συζητήσαμε. Ειδικότερα, όσον αφορά στις κινητοποιήσεις, μας φαίνεται σημαντική η προοπτική ενός Μαΐου κοινών αγώνων. Ξεκινώντας από την 1η Μαΐου, που θα επικεντρώνεται στον αγώνα ενάντια στην επισφάλεια, μέχρι την εβδομάδα των δράσεων και των αποκεντρωμένων πρωτοβουλιών γύρω στις 15 Μαΐου, ώστε να είμαστε σε θέση να επέμβουμε συγκρουσιακά στην συζήτηση γύρω από την προεκλογική καμπάνια για τις ευρωεκλογές, προσπαθώντας να σπάσουμε την τραγική διαλεκτική ανάμεσα στον «ευρωπαϊκό τεχνοκρατισμό» και τον «αντιευρωπαϊκό λαϊκισμό». Το συνέδριο «Blockupy European Action Conference», το οποίο θα λάβει χώρα στις 22-24 Νοεμβρίου στην Φρανκφούρτη, είναι μια πολύτιμη ευκαιρία για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος, θα θέλαμε να μοιραστούμε μια σκέψη, γύρω από το μέλλον της Agora99. Όπως είπαμε, η Agora99 μπορεί να συνεχίσει να είναι ένας χώρος διεθνικής συνεργασίας όπου οι γνώσεις και οι δεξιότητες διάφορων υποκειμένων λειτουργούν ως κίνητρο κι όχι ως εμπόδιο για άλλους, όπου η κοινή προοπτική μπορεί να χρησιμεύσει για να δώσει δύναμη σε τοπικούς αγώνες, να τους μετατρέψει και να τους συνενώσει. Σε σχέση με αυτό, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να προβληματιστούμε γύρω από την συνέχιση της ίδιας της συνάντησης. Μια συζήτηση, χωρίς προκαθορισμένες απαντήσεις, που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε συνάρτηση με τις ανάγκες τακτικής και στρατηγικής των αγώνων ενάντια στην λιτότητα, ενάντια στην Ευρώπη των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Υπ' αυτή την έννοια, είναι σημαντικό να καταλάβουμε, πως η επόμενη συνάντηση της Agora99 θα μπορούσε να εμπλέξει ακόμα περισσότερο την λεκάνη της Μεσογείου και με τρόπο ακόμα μεγαλύτερο τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση, γνωρίζουμε ότι η Agora99 αποτελεί ένα βήμα, ένα λιθαράκι για την δημιουργία ενός κοινού λεξιλογίου και ενός κοινού τρόπου δράσης, απαραίτητο αν κι όχι αρκετό για τον προσδιορισμό των κοινών αγώνων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χώρος φιλοξενίας του Agora99_Ρώμη 13.11.2013 English version ...